Động Én nằm trên địa bàn huyện Yên Minh, cách thị xã Hà Giang 60 cây số và là nơi đi về của hàng nghìn chú chim én nhỏ. Muốn tới được hang động, bạn phải trải qua một hành trình khá dài, từ chỗ xuyên qua Cổng trời Quản Bạ đến khi vượt qua những cánh rừng thông. Tuy nhiên, tới lúc nhìn thấy tận mắt vẻ đẹp của hang động, chắc hẳn bạn sẽ cảm thấy vô cùng đáng giá với những gì mình đã bỏ ra.

Người dân địa phương chia sẻ rằng, chim én là loài chim thiêng, là sứ giả, cầu nối giữa mường đất với mường trời, nối người trần với tổ tiên, thần thánh. Chim én cũng tượng trung cho sự trường tồn, mặc dù chúng có thân hình hơi nhỏ bé, mong manh nhưng chúng lại sở hữu sức dẻo dai và tuổi thọ cao mà hiếm có một loài chim nào sánh bằng. Bên cạnh đó, chim én còn cũng tượng trưng cho sự bình an, tốt lành, nơi đâu chim én đậu là nơi đó có niềm vui, điều lành.

Chim én còn được quan niệm là sứ giả của tình yêu. Những ngày lễ Tết xưa, trai gái nơi đây có trò đánh cầu lông làm bằng lông gà, nhưng trò đó gọi là trò “đánh én” (tức đánh yến). Chim én bay cho thấy mùa Xuân đang gõ cửa - mùa đẹp nhất, mùa của yêu đương, cưới hỏi. Chim én trao liệng giữa đôi trai gái như chiếc thoi dệt tình yêu trường tồn, bất diệt.

Trước đây, chim én được xem là biểu tượng của mặt trời mùa Xuân. Cầu lông - chim én lên, xuống nhịp nhàng bên gái, bên trai thể hiện mặt trời mùa Xuân mọc - lặn đều đặn phía Đông, phía Tây cho ngày bằng đêm, cho đất trời ấm áp, vạn vật sinh sôi… Vào những ngày xuân tuyệt đẹp, trai thanh gái lịch cùng đi chơi, trẩy hội gặp các thầy mo, thầy then..., nhờ chim én nói hộ chuyện vợ chồng, hạnh phúc tương lai. 

Nên tại đây, chim én không những làm tổ trong hang mà còn thường làm tổ trong nhà và sống cùng con người một cách hài hòa. Người dân ở đây quan niệm rằng, chim én là loài mang lộc, nhà nào có chim làm tổ trước cửa sẽ sung túc ấm no. Nên mỗi nóc nhà tại đây đều là nơi sinh sống an toàn của vài gia đình chim én.

Từ những quan niệm niềm tin mãnh liệt trên, người dân nơi đây rất coi trọng Động Én và coi nó như báu vật. Và nếu có cơ hội, du lịch Hà Giang, bạn đừng quên ghé thăm Động Én để được tận mắt chứng kiến những cảnh tượng thiên nhiên kỳ thú, hoang sơ. Chắc hẳn sẽ khiến những người mê mạo hiểm và khám phá phải ngỡ ngàng, mê mẩn!